Συστήματα IGS (image guided surgery): n χειρουργική μπαίνει στη διαστημική εποχή!

Ο όρος «image guided surgery  IGS» αφορά ένα αναδυόμενο σύνολο τεχνολογιών πουχρnσιµοποιούvται σήμερα στη χειρουργική ώστε να κατευθύνουν µε ακρίβεια το χειρουργικό νυστέρι.

Η βάση τους είναι εικόνες από τον οργανισμό του ασθενή που λαμβάνονται είτε σε πραγματικό χρόνο είτε λίγες ημέρες πριν την επέμβαση και προβάλλονται µε πολλούς τρόπους στο χειρουργικό πεδίο την ώρα που πραγματοποιείται η επέμβαση. Με αυτό τον τρόπο ο χειρουργός έχει στη διάθεση του έναν τρισ­διάστατο χάρτη της ανατομίας του ασθενή που απεικονίζει τόσο τους φυσιολο­γικούς όσο και τους παθολογικούς ιστούς παράλληλα µε την ακριβή θέση που έχουν τα χειρουργικά του εργαλεία κάθε δεδομένη στιγμή. Με αυτές τις μεθόδους επιτυγχάνεται η διενέργεια επεμβάσεων μέσα από εύκολα προσπελάσιμα μορφώματα του ανθρωπίνου σώµατος ή µέσα από πολύ µμικρές οπές. ελαχι­στοποιώντας το τραύμα στον ασθενή. Επίσης. δύσκολα προσεγγίσιµα σημεία του σώµατος μπορούν να προσπελαστούν ευκολότερα και ασφαλέστερα. Μέ­χρι σήμερα τέτοιες τεχνικές χρησιμοποιούνται σε ενδοσκοπικές επεμβάσεις στους παραρίνιους κόλπους. τη νευροχειρουργική του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης σε ορθοπεδικές επεμβάσεις ή τέλος. σε πολύπλοκες εγχει­ρήσεις σε ενδοκοιλιακά όργανα.

 Πριν από την επέμβαση πραγματοποιείται n συλλογή πληροφοριών από τον οργανισμό του ασθενή. Τα δεδομένα προκύπτουν από διάφορες απεικονιστι­κές µεθόδους. όπως αξονική και μαγνητική τομογραφί,. υπερήχους, λει­τουργικές απεικονίσεις, όπως ΡΕΤ και SPECT, καθώς και  άλλες πηγές. Στη συ­νέχεια εισάγονται σε ένα σύστημα λογισμικού που πραγματοποιεί την απα­ραίτητη τρισδιάστατη ανασύνθεση των εικόνων ώστε ο οργανισμός και τα ανατομικά στοιχεία που ενδιαφέρουν τον χειρουργό να απεικονίζονται πλέον σε τρεις διαστάσεις.

  Τα πλεονεκτήματα αυτών των μεθόδων είναι πολλά. Καταρχάς. επιτρέπουν την ενσωμάτωση εικόνων από πολλές δια­φορετικές πηγές σε µία απεικόνιση. Έτσι τη στιγμή που ο χειρουργός βλέπει τις παρακείμενες δομές ενός ανευρύσματος από µαγνητική τομογραφία µπορεί να έχει και την καλύτερη δυνατή άποψη για την πορεία των αγγείων του από µαγνητική ή και ψηφιακή αγγειογραφία  Ο τρόπος µε τον οποίο προβάλλονται οι εικόνες αυτές στον χειρουργό θυμίζει εικονική πραγµατικότητα. Πολλές φο­ρές χρησιμοποιείται ένα απλό μόνιτορ ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που χρησιμοποιούνται ειδικές κάσκες ή γυαλιά εικονικής πραγματικότητας που επιτρέ­πουν στον χειριστή να αισθάνεται σαν να είναι µέσα στον οργανισμό του ασθενή, παράλληλα επιτελώντας την ίδια στιγμή πολύπλοκους και λεπτούς χειρισμούς. Τοποθετούνται στον ασθενή ειδικοί αισθητήρες οι οποίοι καταγράφουν την ακριβή θέση του σώματος του κάθε χρονική στιγμή. Έτσι το σύστημα αναγνω­ρίζει τις µετακινήσεις του όπως αυτές συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της αναπνοής ενώ αναμορφώνουν συνεχώς την απεικόνιση των εσωτερικών του ορ­γάνων σε συνάφεια µε τη  σχετική θέση του χειρουργού κατά τη διάρκεια της επέμβασης.

  Πολύ σημαντικό είναι και το ότι οι ει­κόνες από τον οργανισμό του ασθενή πριν την επέμβαση. Έτσι ο χειρουργός έχει το χρόνο να πειραματιστεί σχετικά µε την τεχνική που θα ακολουθήσει και να εξασκηθεί στις ιδιαίτερες απαιτήσεις κάθε συγκεκριμένου αρρώστου πριν πραγματοποιήσει  την επέμβαση.

  Μέχρι αυτή τη στιγμή οι χρήσεις τέτοιων συστημάτων αφορούν κυρίως νευρο­χειρουργικές και ορθοπεδικές επεμβάσεις Είναι γνωστό ότι ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος µυελός είναι εξαιρετικά πολύπλοκες δομές. στις οποίες τα µορφώματα είναι διατεταγμένα µε µεγάλη πυκνότητα και απαιτείται εξαιρετικά προσεκτική προσέγγιση για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων από την καταστροφή υγιών ιστών Συστήματα  IGS χρησιμοποιούνται για τη βιοψία ή την εξαίρεση όγκων. την εξαίρεση επιληπτογόνων εστιών, καθώς και την αντιμετώπιση ανευρυσμάτων ή δυσπλασιών. Επιπλέον στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης λίγα χιλιοστά µπορούν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα σε µία επιτυχημένη επέμβαση και στην πρό­κληση ανεπανόρθωτων βλαβών. Η αποκατάσταση τραυματικών κακώσεων του νωτιαίου µυελού και n αποσυµπίεση νευρικών ριζών είναι επεμβάσεις στις οποίες χρησιμοποιείται πολλές φορές τεχνολογία  IGS  και εικονικής πραγματικότητας. Διαβάζοντας κανείς το επίπεδο της τε­χνολογίας που απαιτείται. θα πίστευε ότι το κόστος τέτοιων επεμβάσεων είναι πολύ υψηλό και ίσως απαγορευτικό. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται όμως να ανταποκρίνεταιστηνπραγµατικότητα.

  Πρό­σφατες µελέτες απέδειξαν πως -παρότι το κόστος κτήσης του εξοπλισμού είναι υψηλό- n ασφάλεια µε την οποία πραγματοποιούνται τέτοιες επεμβάσεις. n µείωση των εγχειρητικών επιπλοκών και γενικά n καλύτερη έκβαση τους είναι περισσότερο συμφέρουσα µε οικονομικούς όρους.

  Καινούριες κλινικές µελέτες που βλέ­πουν το φως της δπµοσιότητας για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα τέτοιων τεχνικών έχουν οδηγήσει σε µε­γάλη ζήτηση των αντίστοιχων συσκευών και του εξοπλισμού που τις συνοδεύει Ειδικά στην ορθοπεδική. αναλυτές πι­στεύουν ότι θα διατεθούν περισσότερες από 500 µονάδες IGS μέχρι το 201Ο, ενώ ο κύκλος εργασιών θα ξεπεράσει τα 170 εκατοµµύρια δολάρια από 50 που είναι τώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις ΗΠΑ n αγορά αναπτύσσεται µε ρυθμό 25% το χρόνο. κάτι που αναμένεται να διατη­ρηθεί και τα επόμενα έτη.

Ενδοσκόπηση µε κάψουλα: επανάσταση στην απεικόνιση του πεπτικού! Η  ενδοσκόπηση  µε  κάψουλα  είναι  µία  επαναστατική  µέθοδος  απεικόνισης του  πεπτικού  που  ήδη  εφαρμόζεται  εδώ  και  λίγα  χρόνια  και  η  οποία  έρχεται  να  καλύψει  ανάγκες  τις  οποίες  οι γιατροί  δεν  µπορούσαν  μέχρι  σήμερα  να  ικανοποιήσουν  µε  καμία  από  τις  γνωστές απεικονιστικές  µεθόδους. Η  χρήση  της  κάψουλας  ενδείκνυται  κυρίως  για  την  απεικόνιση  του βλεννογόνου  του  λεπτού  εντέρου  και  έτσι  µπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  ως  εργαλείο  για  τη διάγνωση  παθήσεων  που  το  προσβάλουν.  Διαταραχές  και  νοσήματα  τα  οποία  προσβάλ­λουν  το λεπτό έντερο περιλαμβάνουν το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, τη νόσο του Crohn, ασαφούς  αιτιολογίας  αιμορραγίες  του  γαστρεντερικού,  σύνδρομα  δυσαπορρόφησης,  όπως  n  κοιλιοκάκη αλλά  και  διαφορές  µορφές  καρκίνου  του  λεπτού  εντέρου. Τα  κλινικά  δεδομένα  τα  οποία οδήγησαν  στην  έγκριση  της  χρήσης  της  κάψουλας  βασίστηκαν  στην  ανάλυση  32  ανεξάρτητων μελετών  σε  ένα  σύνολο  591  ασθενών.  Αυτές  οι  κλινικές  µελέτες  σύγκριναν  τη  διαγνω­στική ακρίβεια  του  Given  Diagnostic  System  µε  άλλες  διαγνωστικές  µεθόδους.  όπως  n  γαστροσκόπηση, n  κολονοσκόπηση,  εντερόκλυση  και  n  αξονική  τομογραφία.  Τα  αποτελέσματα  ήταν  εξόχως ενθαρρυντικά  και  n  διαγνωστική  του  ακρίβεια  έφτασε  το  71 %  σε  σχέση  µε  τις  άλλες µεθόδους,  οι  οποίες  έφτασαν  τα  41 %   πάντα  για  τις  παθήσεις  του  λεπτού  εντέρου,  που  είναι και  n  κύρια  ένδειξη  της  χρήσης  του  συστήματος.      Το µέγεθος της κάψουλας είναι 11mmx25mm και ζυγίζει λιγότερο από 4 γραµµάρια. Το οπτικό της πεδίο είναι 140 µοίρες, ενώ επιτρέπει την ανίχνευση αντικείμενων µικρότερων από 0.1 mm. Σε µία συνηθισμένη εξέταση που διαρκεί περίπου 8 ώρες n PillCam παράγει περίπου 57.000 εικόνες µε ρυθμό περίπου δύο εικόνες τα δευτερόλεπτα Η κάψουλα διαθέτει τη δική της κάμερα. καθώς και πηγή φωτός. Ο ασθενής φορά στη µέση του ένα δέκτη ο οποίος υποδέχεται τις εικόνες που εκπέμπονται από την κάψουλα και ο οποίος στη συνέχεια συνδέεται σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή για την επεξεργασία τους. Ο χρό­νος που απαιτείται για την ανάλυση των εικόνων που παράγει n µικροκάµερα της κάψουλας εξαρτάται κυρίως από την εμπειρία του γιατρού.   Πολύ σημαντικό στοιχειό της μεθόδου εί­ναι n χρήση ενός ειδικού λογισμικού τα οποίο συνεργάζεται στενά µε την κάψουλα και το οποίο επιτρέπει την ανάλυση των εικόνων. Ο γιατρός µε τη βοήθεια του λογισμικού είναι  σε θέση να εντοπίζει µε σημαντική ακρίβεια τη θέση στην οποία βρίσκεται n κάψουλα. Έτσι ο γιατρός. πέρα από γνω­στά ανατολικά σημεία όπως ο ειλεοτυφλική βαλβίδα ή ο πυλωρός. είναι σε θέση -ανάλογα µε το χρονικό σημείο στο οποίο εντοπίζεται µία βλάβη- να γνωρίζει κατά προσέγγιση σε ποιο σημείο του εντέρου ήταν n κάψουλα τη δεδομένη στιγμή.   Οι αντενδείξεις για τη χρπσιµοποίηση της PillCam αφορούν τις περιπτώσεις όπου ο ασθενής έχει µία γνωστή ή πιθανή απόφραξη του γαστρεντερικού, συμφύσεις ή συρίγγια. Παράλληλα. αντενδείκνυται σε ασθενείς µε βηματοδότες ή άλλη γνωστή εµφυτευµένη ιατρική συσκευή, καθώς και αν ο ασθενής πάσχει από σοβαρή διαταραχή της κατάποσης. Από το Νοέμβριο του 2003, µε βάση µία µελέτη που έγινε σε 30 παιδιατρικούς ασθενείς στον Καναδά, n χρήση της κάψουλας εγκρίθηκε και για παιδιά ηλικίας 10-18 ετών   Οι επιστημονικές έρευνες που υποστηρί­ζουν τη χρήση της PillCam είναι συνεχείς και αναδεικνύουν όλο και πιο σημαντικά αποτελέσματα σε διάφορα πεδία ερευνάς. Στο τεύχος Ιουλίου του επιστημονικού πε­ριοδικού «Cancer», του επισήμου περιο­δικού της American Cancer Society, n χρήση της ενδοσκοπικής κάψουλας αποδείχτηκε n καλύτερη µέθοδος για την πρώιμη ανίχνευση των νεοπλασμάτων του λεπτού εντέ­ρου. Το αίτιο επικίνδυνων για την υγειά των ασθενών εντερικών προβλημάτων, ανα­δείχτηκε µετά τη χρήση της κάψουλας στο 49.3% των ασθενών της μελέτης οι οποίοι µάλιστα είχαν υποβληθεί σε πολυάριθμες διαγνωστικές εξετάσεις χωρίς σαφή n ορι­στική διάγνωση.   Αυτή τη στιγμή το Given System το οποίο περιλαμβάνει την PillCam video κάψουλα, το ειδικό λογισμικό, κυκλοφορεί και είναι διαθέσιµο σε 50 χώρες σε όλο τον κόσμο και έχει χρησιμοποιηθεί σε περισσοτέρους από 340.000 ασθενείς. Το FDA έχει ήδη εγκρίνει την PillCam ESO video κάψουλα για χρήση στην απεικόνιση του οισοφάγου. Ενώ ειδικές κάψουλες για την απεικόνιση του στομάχου και του παχέος εντέρου εί­ναι σε φάση ανάπτυξης. Πηγή: www.enelia.gr